معرفی، اهداف و تاریخچه

آزمایشگاه تغذیه دام و طیور بخش تحقیقات علوم دامی با قدمت 50 ساله به عنوان یک آزمایشگاه رفرنس در آنالیز خوراک آماده دام، طیور و آبزیان  در استان مطرح بوده و به دلیل کادر مجرب همواره مورد توجه بخش های خصوصی و  دولتی بوده است.

 

شرح وظایف

· آموزش روند آزمایش نمونه های ارسالی به همکاران و کارآموزان

· همکاری با بخش های خصوصی و دولتی در آنالیز نمونه های ارسالی

· همکاری با دستگاه های اجرایی و دانشگاه های مرتبط

· انجام آنالیز نمونه های مواد اولیه خوراک و خوراک آماده دام، طیور و آبزیان ارسالی از داخل و خارج استان

· همکاری در اجرای طرح های تحقیقاتی و آزمایشگاهی سایر بخش های مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان

· انجام آزمایشات مربوط به نمونه های ارسالی در قالب پایان نامه های دانشجویی

 

فعالیت های رایج آزمایشگاه تغذیه دام و طیور

تغذیه در پرورش دام‌های اهلی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تغذیه براساس اصول علمی ضمن اینکه می تواند جوابگوی نیاز دام باشد از هدر رفت سرمایه نیز جلوگیری به عمل می آورد بنابراین تهیه جیره غذایی متعادل برای دام ها ضرورت می یابد.

 ترکیب شیمیایی خوراک های مختلف با توجه به منبع و محل تهیه این اقلام خوراکی تفاوت زیادی دارد. بنابراین آنالیز خوراک دام و طیور یکی از مهم ترین و اصلی ترین آزمایش ها در این خصوص محسوب می شود.

در ذیل به معرفی آزمایش‌های مرتبط با تغذیه دام و طیور که در آزمایشگاه بخش علوم دامی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه انجام می شود پرداخته می شود:

 

اندازه گیری ماده خشک (DM): ماده خشک مقدار کل ماده غذایی بدون در نظر گرفتن رطوبت است که شامل مجموع پروتئین، چربی، فیبر خام و عناصر معدنی در ماده غذایی می‌باشد. برای اندازه گیری درصد ماده خشک، مقدار درصد رطوبت به دست آمده از عدد 100 کسر می‌شود.

اندازه گیری پروتئين خام در خوراک دام (CP): از روش کجلدال برای به دست آوردن میزان ازت نمونه استفاده می شود و براساس آن، مقدار پروتئین محاسبه می شود. در این روش نمونه در اسید سولفوریک غلیظ هضم شده و تمام ازت آن به جز فرم نیترات و نیتریت تبدیل به نیترات آمونیوم شده و در قسمت تقطیر به واسطه افزودن هیدروکسید سدیم، آمونیاک آن جدا و در داخل محلول اسید بوریک استاندارد جمع آوری شده و با عمل تیتراسیون و رنگ سنجی و PH مقدار ازت به دست می‌آید.

اندازه گیری فیبر خام (CF): کربوهیدرات‌های موجود در مواد غذایی به دو بخش فیبرخام و عصاره فاقد ازت تقسیم می شوند. بخشی از کربوهیدرات‌هایی را که در محلول اسیدی و قلیایی حل نمی‌شوند  «فیبرخام» می‌نامند. مواد پروتئینی و قندی در اسید و مواد چربی در قلیا هضم می شوند. بسیاری از مواد معدنی نیز حل می شوند.

اندازه گیری چربي به روش سوکسله: چربی شامل اسیدهای آلی، الکل‌ها و رنگدانه‌ها بوده و به روش سوکسله از نمونه استخراج می‌گردد.

اندازه گیری خاکستر خام (ASH): به باقیمانده خوراك دام پس از سوزاندن آن در کوره الکتریکی به وسيله حرارت بالا اصطلاحا «خاكستر» مي‌گويند که در آن مواد آلي از بين رفته و تنها مواد معدني باقي می‌ماند. خاكستر توليد شده اغلب شامل موادي مانند ‌سديم، پتاسيم، منيزيم، منگنز، كلسيم، آهن، گوگرد، فسفر و كلر مي‌باشد.

اندازه گیری کلسیم (Ca) و فسفر (P): در اندازه گیری فسفر و کلسیم ابتدا باید خاکستر نمونه تهیه گردد که در اینصورت آب و سایر مواد فرار تبخیر شده و مواد آلی در مجاورت اکسیژن می سوزند. معمولا املاح معدنی در خاکستر به صورت اکسید، سولفات، فسفات، سیلیکات و کلرید باقی می مانند. برای اندازه گیری کلسیم آن را به صورت اگزالات کلسیم رسوب داده، رسوب را به وسیله اسید سولفوریک حل کرده و به اسید اکسالیک تبدیل نموده و با تیتراسیون اسید اکسالیک به وسیله پرمنگنات پتاسیم میزان کلسیم تخمین زده می‌شود. فسفر نیز به صورت ارتوفسفات با املاح وانادات و مولیبدات آمونیوم واکنش انجام داده و کمپلکس زرد رنگی تولید می کند که می توان در طول موج 420 نانومتر، بهوسیله اسپکتروفتومتر جذب آن را اندازه گیری کرده و با مراجعه به منحنی استاندارد، مقدار فسفر ماده غذایی را تعیین کرد.

اندازه گیری فیبر غیر قابل هضم در محلول خنثی (NDF): به سنجش سلولز، همي سلولز، لیگنين، سيليس، تانن ها و كوتين ها اطلاق شده و يك ارزيابي دقيق از اجزاي فيبري یا همان دیواره سلولی غذا را نشان مي دهد.

اندازه گیری فیبر غیر قابل هضم در محلول اسیدی (ADF): بخش فيبري با قابليت هضم پايين علوفه مي باشد که شامل لیگنين و سلولز است. با افزايش سطح آن در علوفه ها، سطح انرژي قابل هضم كاهش مي يابد.

خاکستر نامحلول در اسید (AIA): قسمتی از خاکستر خام نمونه که عمدتا شامل سیلیکا می‌باشد. در محلول اسیدی غیر قابل حل بوده و در اثر آلودگی خوراک با خاک، شن یا دیگر مواد آلوده کننده به وجود می آید. ضمنا از این فاکتور به عنوان عاملی جهت اندازه گیری قابلیت هضم نیز می شود.

ازت آزاد

لیگنین

NIR