بخش تحقيقات خاك و آب استان كرمانشاه
مقدمه
استفاده صحيح و علمي از منابع خاك و آب با كاربرد تكنيك هاي جديد علمي يكي از
اساسي ترين طرق بهبود كيفيت و افزايش سطح توليدات كشاورزي است. خوشبختانه همگام
با ساير پيشرفتهاي صنعتي، اقتصادي و اجتماعي كشور كه در طول سال هاي گذشته بدست آمده است، در امر توسعه و علمي نمودن كشاورزي نيز اقدامات
وسيعي صورت گرفته است. در اين راستا با توجه به روند روزافزون جمعيت در جهان،
كشورهاي مختلف نسبت به ايجاد مؤسسات و مراكز تحقيقاتي ، آموزشي و ترويجي در امور
مختلف خاك و آب اقدام نموده اند كه
از نظر مالي نيز سهم قابل توجهي از درآمد ناخالص ملي آنها به اين امر اختصاص داده اند.
در
ايران با تاسيس مؤسسه خاكشناسي و حاصلخيزي و ايجاد ادارات خاكشناسي و حاصلخيزي خاك
(سابق) در استان هاي مختلف كشور گام اساسي در خصوص مطالعه و تحقيق در زمينه هاي
مختلف مانند بهره برداري اصولي از منابع خاك، مديريت استفاده بهينه از منابع آب،
شناسائي و طبقه بندي اراضي و استفاده بهينه از كودهاي شيميائي مختلف به منظور
افزايش عملكرد كمي و بهبود كيفيت محصولات زراعي و باغي برداشته شده است. كه طبعاً
بخش تحقيقات خاك و آب كرمانشاه ( اداره خاكشناسي و حاصلخيزي خاك سابق ) مستثني از
اين امر نبوده و از بدو تاسيس تاكنون ( از 1346 به بعد ) طرحهاي تحقيقاتي در زمينه
تغذيه گياهي (مقدار، روش و زمان مصرف كودهاي شيميائي)، طبقه بندي و
تناسب اراضي،
تعيين نياز آبي محصولات استراتژيك استان، تاثير دور، عمق، مقدار و آب آبياري و تنش ناشي از كم
آبياري در مراحل مختلف رشد نباتات و
روش هاي مختلف آبياري روي محصولات زراعي و باغي اجرا نموده است كه به نتايج مطلوبي
نيز دست يافته است.
در
آينده نيز با توكل به خداوند قادر منان اولويت هاي تحقيقاتي خود را مانند سال هاي
گذشته بر اساس مشكلات و موانع موجود بر سر راه كشاورزان به منظور افزايش عملكرد و
بهبود كيفيت و ارائه راهكارهاي مناسب براي استفاده بهينه از منابع آب و خاك و كود
و مديريت صحيح اراضي قرار خواهد داد. انشااله كه اين تلاش ها، گامي در راه
خود كفائي كشور و ارتقاء درآمد اقتصادي كشاورزان و قطع وابستگي به ديگر كشورها
خواهد بود.
اهداف
و وظايف بخش تحقيقات خاك و آب
انجام تحقيقات در زمينه مسائل مربوط به خاك و آب به منظور شناسايي و طبقه بندي خاكها و ارزيابي اراضي و بررسي و تعيين
روشهاي علمي و اقتصادي بهرهوري
از منابع خاك و آب در زمينه توليد محصولات كشاورزي و هماهنگ كردن اين فعاليتها با ساير برنامههاي تحقيقاتي.
وظايف
اساسي
1-
برنامه ريزي مطالعاتي و تحقيقاتي مربوط به خاك، آب و گياه در سطح استان با همكاري
موسسه تحقيقات خاك وآب.
2-انجام
تحقيقات كاربردي و بنيادي در سطوح منطقهاي به صورت مستقل و يا مشترك با بخش ها و مراكز تحقيقاتي و
دانشگاهها
3-مطالعه
و بررسي خصوصيات، تشكيل و طبقه بندي خاكهاي استان و تعيين استعداد و قابليت اراضي براي مصارف گوناگون كشاورزي
و منابع طبيعي
4-انجام
تحقيقات در زمينه حاصلخيزي خاكها، تغذيه گياه و روشهاي مناسب جلوگيري از كاهش مواد آلي خاكها.
5-انجام
تحقيقات در زمينه مواد آلاينده خاك و آب و تهيه روشهاي مناسب براي رفع آلودگي خاك و آب در استان.
6-انجام
تحقيقات در زمينه روابط خاك و آب و گياه، تعيين نياز آبي محصولات زراعي و باغي و كارآئي روشهاي مختلف آبياري
7-
استفاده از روش های نوین خاک سنجی، تکنیک های نقشه برداری رقومی خاک، سنجش از دور
در مطالعات و پاش منابع خاک استان
8-انجام
آزمايشهاي تجزيههاي فيزيكي و شيميايي روي نمونه هاي خاك
9-انجام تجزيههاي لازم بر
روي نمونههاي آب، كود و گياه در طرحهاي مطالعاتي و تحقيقاتي.
10-تهيه
و انتشار نتايج حاصله از اجراي طرحهاي تحقيقاتي به صورت مقالات علمي و گزارش هاي تحقيقاتي.
11-ايجاد
ارتباط با سازمانها و مراكز اجرايي و توليدي كشاورزي به منظور آشنايي با مسائل موجود در زمينه مسائل خاك و
آب جهت تعيين خط مشي و برنامه ريزي
طرحهاي تحقيقاتي.
12-نظارت
فني بر مطالعات خاكشناسي، ارزيابي اراضي و تجزيههاي آزمايشگاهي نمونههاي خاك، آب و گياه كه توسط بخش
خصوصي انجام ميگيرد(بر طبق قوانين
و مصوبات)
13-
تعیین کلاس طبقه بندی اراضی بنا به درخواست متقاضیان از طریق مدیریت امور اراضی
استان
14-
بازرسی، نظارت و کنترل کیفیت انواع مواد کودی درمراکز تولید، فروش، نگهداری.
بخش
های مختلف فعال بخش تحقيقات خاك و آب
1 - آزمايشگاه بخش تحقيقات خاك و
آب
آزمايشگاه بخش تحقيقات خاك و آب(اداره خاكشناسي و حاصلخيزي خاك سابق) در سال 1350 هجري شمسي تأسيس شد در ابتدا وظيفه اصلي ان انجام تجزيه هاي
فيزيكي و شيميايي نمونه هاي خاك وآب در ارتباط با مطالعات خاكشناسي و ارزيابي
اراضي از نظر آبياري بود. ولي با استخدام نيروهاي جديد در زمينه حاصلخيزي خاك و
تغذيه گياهي فعاليت هاي خودرا گسترش داده و بتدريج تجزيه هاي فيزيكي خاك و تجزيه
هاي نمونه هاي گياه از نظر بررسيهاي آبياري و تغذيه گياهي جهت مصرف بهينه آب و كود اضافه شد در طول اين سي سال با متناسب با پيشرفت تكنولوژي
دستگاه ها و ابزارهاي پيشرفته اي متناسب با نياز توسط مؤسسه تحقيقات خاك وآب
خريداري و تأمين شده است.
آزمايشگاه
بخش تحقيقات خاك و آب تا قبل از سال 1377 وظيفه تجزيه نمونه هاي آب، خاك و گياه
طرحهاي تحقيقاتي محققان و اعضاي هيئت علمي بخش و مركز تحقيقات كشاورزي و مراكز
آموزش كشاورزي و ساير همكاران محترم در سازمان جهاد و كشاورزي ( سازمان كشاورزي
سابق ) و كشاورزان محترم بر عهده داشت ولي با تأسيس آزمايشگاهاي خصوصي(در سال
1377) وظيفه تجزيه هاي نمونه هاي خاك، آب، گياه طرحهاي تحقيقاتي بخش تحقيقات
خاك و آب، مركز تحقيقات كشاورزي و مركز اموزش كشاورزي ( ماهيدشت و سر پل ذهاب) و
مركز تحقيقاتي استان هاي همجوار (ايلام، كردستا ن، همدان و لرستان) به عهده
دارد.
2- آبياري و فيزيك خاك
فعاليت هاي آبياري در زمينه مسائل آبياري هم زمان
با تشكيل بخش تحقيقات خاك و آب ( اداره خاكشناسي و حاصلخيزي خاك ) در سال 1346
آغاز گرديد. در سنوات گذشته مطالعات عمدتا روي تعيين آب مورد نياز گياهان از طريق
آزمايشات لايسيمتري و مزرعهاي مقايسه روشهاي مختلف آبياري (سطحي و قطرهاي) انجام
گرديده است. علاوه بر تعيين نياز آبي كه همواره در رأس فعاليت هاي تحقيقاتي مؤسسه
تحقيقات خاك و آب و به تبع آن بخش تحقيقات خاك و آب بوده، انجام مطالعاتي نظير
تعيين تبخير و تعرق پتانسيل گياه مرجع و محصولات عمده زراعي در منطقه، تعيين
برنامهريزي آبياري در شرايط بهينه وجود منابع آب، بررسي روابط متقابل آب و كود و
بررسي اثرات كم آبياري روي مراحل مختلف رشد گياه محور فعاليتها در سال هاي اخير
بوده است و اكنون تلاش ميشود كه گام هاي اساسي در خصوص استفاده بهينه از منابع آب
برداشته شود.
3- تغذيه و حاصلخيزي خاك
بخش
تحقيقات خاك و آب در زمينه تعيين نياز غذايي محصولات مهم و استراتژيك استان منجمله
گندم، جو، ذرت، چغندر قند، آفتابگردان، كلزا، گلرنگ، نخود و غيره،
آزمايشات بسياري را (در حدود 150 طرح تحقيقاتي) در زمينه هاي كاربرد منابع،
ميزان و زمانهاي مختلف مصرف كودهاي شيميايي انجام داده است و اميد است كه بتوانيم
با گسترش فرهنگ بهينه سازي مصرف كودهاي ازته ، فسفاته و پتاسه و توليد و ترويج
مصرف كودهاي حاوي عناصر کم مصرف به منظور حصول به كشاورزي پايدار، توليد مستمر
با داشتن حداكثر عملكرد كمي وكيفي، امنيت غذايي، حفظ محيط زيست، كاهش هزينه هاي توليد و بالاخره پاسداري از منابع آب و خاك كشور را هر چه بيشتر توسعه
دهيم. ما
در قسمت زير با توجه نوع محصولات زراعي و باغي مطالعاتي كه در چند سال اخير
انجام و به نتايج قابل توجه رسيده است اشاره خواهيم نمود.
تغذيه
گندم
با توجه به اينكه قسمت اعظم كشت گندم در استان كرمانشاه بصورت ديم مي باشد ولي
بالغ بر 25 درصد اراضي سطح زير كشت گندم به صورت آبي است كه در سال 1381 ، 72100
هكتار مي باشد. قسمت عمده فعاليت هاي در خصوص گندم در چند سال قبل و تاكنون در
زمينه هاي تغذيه و آبياري بوده و بيشتر روي تاثير مقدار، روش و نحوه مصرف كودهاي
شيميائي بر عملكرد كمي و كيفي آن بوده است.
ذرت(سطح
زير كشت 30000 هكتار )
با
توجه بالا بودن عملكرد اقتصادي كشت ذرت و توسعه در استان كرمانشاه نياز همه جانبه اي در خصوص تحقيقات در زمينه هاي مختلف تغذيه و آبياري لازم و ضروري به نظر مي رسد. خوشبختانه در سنوات گذشته و در حال حال حاضر مطالعاتي انجام شده ولي نياز به
تحقيقاتي بيشتري با توجه به وصعيت خاكهاي استان كرمانشاه دارد.
چغندر
قند(سطح زير كشت 12000 هكتار )
تغذيه
اين محصول با توجه به اينكه اكثر مزارع زير كشت اين محصول در شهرستان هاي بيستون، صحنه، كنگاور و اسلام آباد غرب واقع شده و خاكهاي اين مناطق عموماً داراي
كمبود بعضعي از عناصر غذایي بخصوص پتاسيم، منيزيم، روي و بر مي باشند. متاسفانه
تاكنون تحقيقات پراكنده اي كه توسط تعدادي از محقيقين بخش روي ازت، فسفر، پتاسيم و منيزيم و بر انجام شده است، كافي نبوده است. با توجه به مشاهدات
و تجزيه خاكهاي مناطق حوزه عمل كارخانه هاي بيستون و اسلام آباد غرب لزوم تحقيقات
كاربردي تري در زمينه عناصر غذائي مانند پتاسيم، منيزيم. بور و منگنز
ضروري به نظر مي رسد. و مي بايست بيشتر روي علل كمبود اين عناصر راهكارهاي براي
اين معضل تحقيق نمود.
دانه هاي روغني
كلزا
با
توجه سیاست جديد وزارت جهاد كشاورزي در ترويج كشت دانه هاي روغني از جمله
كلزا بنابر اين لزوم تحقيقاتي در زمينه هاي مختلف از سال 1379 تحقيقاتي روي محصول
همزمان با ساير مناطق انجام و به نتايج خوبي نائل شده ايم ولي نياز به تحقيقات
بيشتري دارد .
گلرنگ
با
توجه به نوپا بودن كشت گلرنگ در استان كرمانشاه و ترويج آن از جانب وزارت جهاد
كشاورزي لزوم تحقيقات در زمينه هاي تغذيه ،آبياري و… ايجاب مي نمايد.
باغات
با توجه با اينكه سطح زير كشت باغات در استان كرمانشاه در سال 1381 بالغ بر
36305 هكتار و مقرر است كه تا تا پايان برنامه چهارم مي بايست به
303700 هكتار برسد متاسفانه چه در سنوات گذشته و چه در حال حاضر هيچگونه تحقيقاتي
چه در زمينه تغذيه و چه در زمينه آبياري انجام نگرفته است. بر اساس سطح
زيركشت و نياز مبرم استان مي بايست روي تغذيه و آبياري باغات اين استان
راهكاري انديشيده شود كه دراين زمينه بر اساس ديدگاه سازمان جهاد كشاورزي و مركز
تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان و اهميت موضوع نامه هاي به موسسه
تحقيقات خاك وآب جهت اخذ مجوز براي فعاليت تحقيقاتي ارسال شده است كه به پيوست مي
باشد.
سبزي
و صيفي
با
توجه به اينكه نزديك به 10000 هكتار از اراضي استان در حال حاضر زير كشت انواع
مختلف سبزي و صيفي مي باشد، متأسفانه به جز در قبل از انقلاب كه تحقيقات معدودي
انجام شده در 30 سال اخير با توجه سياست سازمان تحقيقات كشاورزي به اين بخش
اجازه تحقيق در روي محصولات سبزي و صيفي داده نشده است. لذا لزوم تحقيقات همه
جانبه اي در زمينه هاي تغذيه ،آبياري و….ضروري به نظر مي رسد.
گلخانه
با توجه به رشد روز افزون احداث گلخانه ها(خيار ،گوجه فرنگي، …) در
مناطق مختلف استان كرمانشاه انجام تحقيقاتي در خصوص تاثير كودهاي شيميائي از طريق
سيستم آبياري قطره اي يا از روش هاي خاكي و محلول پاشي و تعيين نياز آبياري
ضروري به نظر مي رسد.
وضعيت حاصلخيزي خاك هاي استان كرمانشاه
استان
كرمانشاه شايد به توان گفت يكي از استان هاي مي باشد
كه از و ضعيت حاصلخيزي مطلوبي بر خوردار مي باشد ولي با توجه واقع شدن در منطق
نيمه خشك از كمبود برخي از عناصر غذائي با توجه شرايط اقليمي و استفاده بي
رويه از منابع خاكي و عدم مديريت زراعي مناسب رنج مي برد. پ هاش خاكهاي استان بين
4/7 تا 1/8 مي باشد. كربن آلي در اكثر مناطق 6/. تا 8/. درصد است و در بيستون
وروانسر حدود 1تا 2/1 درصد و بافت خاك بطور عمده سنگين و Silty Clay يا Silty Clay Loam مي باشد. شوري خاك
اكثر مناطق كمتر از يك
دسي زيمنس بر متر است .
از
نظر تغذيه اكثر مناطق داراي مواد آلي ، فسفر متوسط ،پتاسيم در بعضي از مناطق بالا
و در مناطقي كمتر از حد بحراني آن در خاك است. عنصر منيزيم در خاكهاي تحت
كشت بسياري از محصولات زراعي نظير چغندرقند و در گلخانه ها نظير خيار به
صورت يك مشكل بحراني در آمده است. در خصوص عناصر كم مصرف يا
ريزمغذي(نظير روي ،آهن ،منگنز ،بور و مس) اكثر خاكهاي مناطق استان از كمبود اين
عناصر رنج مي برند. آب آبياري داراي كيفيت مطلوب و مقدار هدايت
الكتريكي آن معمولاً بين 500 تا 1300 ميكرو موس بر سانتيمتر است البته در
مناطقي محدودي نظير روستاي شوربلاغ در روانسر و مناطق مرزي آب هاي با شوري
بالا مشاهده نيز مي شود. بي كربنات آب آبياري بالا ودر بيشتر موارد 2 ودر
مواردي تا 4 ميلي اكي والان در ليتر مي باشد .
براي
جلوگيري از كاهش حاصلخيزي خاك پيشنهاد مي شود :
1- عدم تغيير كاربري اراضي مرغوب و
حاصلخيز بويژه در حاشيه شهر ها كه از نوع اراضي حاصلخيز و كلاس يك
اراضي مي باشد.
2-
استفاده بهینه از كودهاي شيميائي.
3-
رعايت تناوب مناسب زراعي.
4-
برگرداندن بقاياي گياهي به منظور افزايش مواد آلي خاكهاي استان و جلوگيري از
سوزاندن بقاياي گياهي در مزارع گياهي
5-
استفاده از وسایل و ادوات مناسب شخم و كشت و كار
6- استفاده از كمپوست حاصل از
زباله هاي شهري به منظور افزايش حاصلخيزي و جلوگيري از آلودگي محيط زيست
بخش شناسایی طبقه بندی خاک و
ارزیابی اراضی
از بدو تاسیس بخش تحقیقات خاک و آب فعالیت های این بخش منجر به تولید نقشه مختلفی گردیده
است که در زیر شرح مختصر آنها ارائه شده است:
مطالعه منابع و قابليت اراضي
استان کرمانشاه
اين مطالعه و نقشه تهيه شده همراه آن از تلفيق مطالعات قبلي
انجام شده در استانهاي كرمانشاه، كردستان، همدان و ايلام است و در مقياس 250.000:
1 در سال 1364 در محدوده استان کرمانشاه در مساحت 2.465.000 هكتار به صورت نقشه
رنگي انتشار يافته است (شکل 1). براساس نشريه شماره 212 مؤسسه تحقيقات خاك و آب
تيپهاي اصلي اراضي در مطالعات منابع اراضي شامل 9 تيپ است كه در مطالعه منابع و
قابليت اراضي کرمانشاه به استثناي دو تيپ اراضي پست Low Land (تيپ
6) و آبرفتهاي بادبزني شكل Alluvial Fan (تيپ 9) بقيه تيپهاي
اراضي وجود دارند. به علاوه تيپ مركب Complex(c) كه از تلفيق برخي از تپهها
و فلاتها ايجاد شده است و به دليل اجمالي بودن و مقياس كوچك مطالعه قابل تفكيك
نميباشند.
مشخصات
تيپهاي اصلي اراضي براساس استانداردهاي نشريه 212 مؤسسه تحقيقات خاك و آب در جدول
1 درج گرديده و مشخصات تيپها و واحدهاي اراضي كه از تقسيمات فرعي تيپها بوده
براساس مشخصات ظاهري (توپوگرافي) زمينشناسي، پوشش، خاك و نوع بهرهبرداري تفكيك
شدهاند در جدول (2) آمده است. در همين
جدول عمدهترين كاربري اراضي در واحدهاي كاري (تيپها) شامل اراضي باير، جنگل،
مرتع، ديم و همچنين زيرگروهها در دو نظام ردهبندي آمده است. آنچه قابل ذكر است
وضعيت باغات آبي و ديم است كه به دليل پراكندگي آنها در واحدهاي 2-4 و 1-4 و 1-8
اين كاربريها قابل تفكيك نبوده است. براساس نتايج بدست آمده 1140000 هكتار از
اراضي در تيپ اراضي كوه ، 460000 هكتار در تيپ اراضي تپه ، 162500 هكتار در تيپ
اراضي فلات ها و تراس هاي فوقاني ، 318000 هكتار در تيپ اراضي دشت هاي دامنه اي ،
133000 هكتار در تيپ اراضي دشت هاي رسوبي رود خانه اي ، 9500 هكتار در تيپ اراضي
دشت هاي سيلابي ، 132000 هكتار در تيپ
اراضي واريزه هاي باد بزني شكل سنگريزه دار
قرار گرفته است و110000 هكتار از اراضي به صورت تيپ هاي اراضي مختلط فلاتها و تپه ها شناسايي گرديده است.
جدول 1-مشخصات تيپهاي اصلي اراضي براساس
استانداردهاي نشريه 212 مؤسسه تحقيقات خاك و آب
تيپ
اصلي اراضي
|
شماره
در نقشه
|
شيب
عمومي (درصد)
|
شيب
موثر (درصد)
|
اختلاف
ارتفاع (متر)
|
|
|
كوهها
|
1
|
25>
|
نامشخص
|
1500-500
|
|
تپهها
|
2
|
25-8
|
نامشخص
|
500-50
|
|
فلاتها
و تراسهاي بالايي
|
3
|
5<
محدب
|
تا
25
|
50-5
|
|
دشتهاي
دامنهاي
|
4
|
5-1
|
تا
8
|
كمتر
از 5
|
|
دشتهاي
آبرفتي رودخانهاي
|
5
|
1<
|
1<
|
كمتر
از 2 متر
|
|
اراضي
پست
|
6
|
05/<
|
مسطح
يا مقعر
|
-
|
|
دشتهاي
سيلابي
|
7
|
05/<
|
1<
|
2<
|
|
واريزهاي
بادبزني شكل سنگريزه دار
|
8
|
5<
محدب
|
5<
|
5<
|
|
آبرفتهاي
بادبزني شكل سنگريزه دار
|
9
|
2<
محدب
|
5<
|
5<
|
|
·
چنانچه مشخصات اراضي، با هيچ كدام از تيپهاي فوق مطابقت
نداشته باشد (مانند شنهاي روان) جزء تيپ متفرقه (*) مشخص ميگردد.
جدول 2-تيپهاي واحدها، کاربري هاي عمده، و زير گروههاي خاک
همراه با مساحت آنها در استان کرمانشاه
تيپ
اصلي
|
واحد
اراضي
|
کاربري
عمده
|
تحت
گروهها
|
مساحت
|
|
کوهها
|
|
|
رده
بندي فائو(2003)
|
رده
بندي آمريکائي(2003)
|
هکتار
|
درصد
|
|
1-1
|
باير
|
Lithic Leptosols
|
Lithic Xerorthents
|
200000
|
1/8
|
|
2-1
|
مرتع
|
Calcaric Regosols
lithosols
|
Typic Xerorthents
Lithic Xerorthents
|
188000
|
6/7
|
|
3-1
|
باير
|
Lithic Leptosols
|
Lithic Xerorthents
|
22000
|
9/0
|
|
4-1
|
باير
|
lithosols
|
Typic Xerorthents
|
85000
|
4/3
|
|
5-1
|
جنگل(بلوط)
|
Lithic Leptosols
|
Lithic Xerorthents
|
580000
|
5/23
|
|
6-1
|
باير
|
lithosols
|
Lithic Xerorthents
|
65000
|
6/2
|
|
جمع
|
1140000
|
2/46
|
تپه
ها
|
1-2
|
باير
|
lithosols
|
Lithic Xerorthents
|
50000
|
2
|
|
2-2
|
مرتع
|
Calcaric Regosols
lithosols
|
Typic Xerorthents
Lithic Xerorthents
|
160000
|
5/6
|
|
4-2
|
باير
|
Regosols-lithosols
|
Typic Xerorthents
Lithic Xerorthents
|
80000
|
2/3
|
|
5-2
|
جنگل(بلوط)
|
Calcaric Regosols
lithosols
|
Typic Xerorthents
Lithic Xerorthents
|
150000
|
1/6
|
|
6-2
|
مرتع
|
lithosols
|
Lithic
Xerorthents
|
20000
|
8/0
|
|
جمع
|
460000
|
7/18
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ادامه جدول 3-2
تيپ
اصلي
|
واحد
اراضي
|
کاربري
عمده
|
تحت
گروهها
|
مساحت
|
تيپ
اصلي
|
واحد
اراضي
|
|
فلاتها
و تراسهاي فوقاني
|
1-3
|
ديم(غلات)-مرتع
|
Calcic
cambisols
Calcaric
regosols
|
Typic
Haploxerepts
Typic Xerorthents
|
50000
|
2
|
|
2-3
|
ديم(غلات)-مرتع
|
Calcic
cambisols
Calcaric regosols
|
Typic
Haploxerepts
Typic Xerorthents
|
105000
|
3/4
|
|
3-3
|
ديم
(فلات)-مرتع
|
Calcic
cambisols
Calcaric regosols
|
Typic
Haploxerepts
Typic Xerorthents
|
7500
|
3/0
|
|
جمع
|
162500
|
6/6
|
دشت
هاي دامنهاي
|
1-4
|
آبي_ديم
|
Calcic
cambisols
Eutric cambisols
|
Typic
Haploxerepts
|
185000
|
5/7
|
|
2-4
|
آبي
|
Eutric cambisols
|
Typic
Haploxerepts
|
130000
|
3/5
|
|
3-4
|
آبي
|
Calcic
cambisols
Eutric cambisols
|
Typic
Haploxerepts
|
3000
|
1/0
|
|
جمع
|
318000
|
9/12
|
دشتهاي
رسوبي رودخانه اي
|
1-5
|
زراعت
آبي
|
cambisols
|
Typic
Haploxerepts
|
38000
|
5/1
|
|
2-5
|
زراعت
آبي و ديم
|
Cambisols+Vertisols
|
Typic
Haploxerepts
Chromic
Calcixererts
|
95000
|
9/3
|
|
جمع
|
133000
|
4/5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ادامه جدول 3-2
تيپ
اصلي
|
واحد
اراضي
|
کاربري
عمده
|
تحت
گروهها
|
مساحت
|
تيپ
اصلي
|
واحد
اراضي
|
|
دشت
هاي سيلابي
|
1-7
|
مرتع
|
Eutric cambisols,Calcaric Gleysols
|
Typic
Haploxerepts
Typic Calciaquepts
|
9500
|
4/0
|
|
|
واريزه
هاي بادبزني شکل
|
1-8
|
مرتع
|
Calcaric regosols, Regosols
|
Typic
Xerorthents
|
57000
|
3/2
|
|
2-8
|
مرتع
|
Calcaric regosols, Regosols
|
Typic
Xerorthents
|
75000
|
3
|
|
جمع
|
132000
|
3/5
|
مجموعه
تيپ ها
|
C.1(مجموع فلات ها و تپه
ها)
|
ديم-
مرتع
|
Regosols-lithosols,
Calcaric cambisols
|
Typic Xerorthents
Lithic Xerorthents
Typic
Haploxerepts
|
110000
|
5/4
|
|
جمع
|
|
2465000
|
100
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|


شکل 3-1-نقشه منابع، قابليت و استعداد اراضی استان کرمانشاه
مطالعات خاكشناسي و طبقهبندي
براي آبياري سطحي
اين مطالعات عمدتاً بنا به تقاضاي وزارت
نيرو و وزارت جهادکشاورزي در قسمتهاي مختلف استان و در اراضي داراي طرحهاي توسعه
جامع توسط بخش شناسائي، طبقه بندي خاک و ارزيابي اراضي موسسه تحقيقات خاك و آب و
يا مهندسين مشاور با نظارت اين مؤسسه
انجام گرفته است.
طبقه بندي اراضي براي آبياري
همراه با مطالعات خاکشناسی در استان کرمانشاه در سطح دقت نیمه تفصیلی، نیمه
تفصیلی دقیق و تفصیلی نقشه های طبقه بندی اراضی برای آبیاری سطحی نیز تهیه شده
اند. هدف از طبقه بندي اراضي براي آبياري، تعيين ارزش اراضي از نظر كشاورزي و
آبياري است. اين طبقهبندي بر اساس فصل دوم (راهنماي طبقه بندي اراضي براي آبياري
در ايران ) نشريه شمارهء 205 موسسه تحقيقات آب و خاك و با فرضيات زير صورت گرفته
است:
در سال 1396 بنا به پیشنهاد سازمان جهاد کشاورزی
استان کرمانشاه نقشه رقومی خاک های استان بر اساس کلیه مطالعات خاکشناسی صورت گرفته در
استان تهیه گردید که نتایج آ ن به شرح زیر می باشد:
نزدیک
به یک میلیون هکتار اراضی کشاورزی استان کرمانشاه حدود9/664414 هکتار آن دارای
مطالعات خاک استاندارد در سطح دقت نیمه تفصیلی و بالاتر می باشد. از کل اراضی
مطالعه شده 7/564512 هکتار آن را اراضی
کشاورزی زراعی و باغی تشکیل می دهند.
مابقی اراضی شامل تپه، رخنمون سنگی و یا اراضی فرسایش یافته، گچی و بستر رودخانه
در محدوده دشتها بوده که مطالعه نشده اند. پنج رده خاک در استان کرمانشاه به ترتیب
شامل رده های خاک انسپتی سولز (89/465426هکتار)، ورتی سولز( 15/58807 هکتار)، انتی
سولز (58/19625 هکتار)، آلفی سولز (15/13482 هکتار) و مالی سولز (16864 هکتار)
شناسایی شده است. Typic Calcixerepts با وسعت146815 هکتار، زیرگروه غالب خاک استان می
باشد. نقشه پوششی خاک دشت های استان نشان می دهد. تنوع انواع خاک با ویژگی های
مختلف زیاد بوده که سبب شده کلاس اراضی عمدتا بین درجات II تا IV طبقه بندی برای آبیاری قرار گیرند. بافت غالب خاک سطحی اکثر دشت
ها استان silty clay loam است. بافت رسی سیلتی، لوم
رسی و رسی در رده دوم تا سوم اهمیت و وسعت
قرار دارند. از وسعت7/564512 اراضی
کشاورزی زراعی و باغیاستان حدود 9/148819
هکتار دارای لایه محدود کننده گچی، آهکی و سنگریزه دار در عمق 10 تا 120 سانتیمتر
هستند. و نزدیک به سیصد هزار هکتار از دشت های استان دارای کربن آلی زیر 8/0 درصد
می باشند. همچنین با توجه به مطالعات موجود، اراضی دارای مشکل شوری و سدیمی استان
کمتر از 14000 هکتار از کل وسعت دشتهای استان را در بر می گیرند. بنابراین باوجود
تنوع مدیریتی خاصی در این خاکها به منظور بهرهبرداری کشاورزی یا هرنوع بهرهبرداری
غیرکشاورزی اعمال شود. طبیعی است مدیریت
در خاک گچی با خاک آهکی یا دارای رس
فراوان یا شور برای هر نوع بهره برداری متفاوت باشد.
نقشه های مذکورعلاوه بر بحث آمایش سرزمین
اطلاعات ارزشمندی در اختیار سازمانهای مختلف از جمله امور اراضی و منابع طبیعی
قرار می دهد چرا که نقشه کلاس اراضی با دقت 1:50000 در این پروژه تهیه شده است.
همچنین لایههای اطلاعاتی خاک شامل کلاس اراضی، عمق خاک و میزان کربن آلی و بافت
برای برنامههای توسعه روستایی، شهری و صنایع استان بسیار مثمر ثمر واقع شود. از انجا که بیش از یک سوم دشتهای استان فاقد
مطالعه بوده و اکثر اراضی منایع طبیعی فاقد مطالعه خاک استاندارد هستند توصیه می
شود که نقشه خاک استان با استفاده از فناوری های نوین نقشه برداری رقومی و پدومتری
تهیه گردد.